روشهاي انجام آزمايش پمپاژ:
بعد از انجام عملیات حفاری و تكميل عمليات توسعه و شستشوي چاه توسط پمپاژ آب چاه، براي تعيين آبدهي مجاز چاه از آزمایش پمپاژ یا آبدهي چاه به روشهاي افت يا برگشت پله‌اي و ثبت مقدار آبدهي، دور پمپ، مقدار افت در هر پله و برداشت نمونه آب براي تجزيه شيميايي طي حداقل سه مرحله يا پله، انجام مي‌شود. ابتدا سطح آب چاه (سطح استاتيك) را بوسيله عمق سنج اندازه گرفته و همراه با عمق نصب پمپ يادداشت مي‌كنند.
براي انجام آزمایش پمپاژ از سه روش به شرح ذيل استفاده مي‌شود:
۱- آزمايش پمپاژ با آبدهي ثابت
در اين نوع آزمايش، دور موتور از شروع تا پايان كار ثابت مثلاً ۱۵۰۰ دور در دقيقه مي‌باشد. اندازه‌گيري مقدار افت سطح آب چاه در فواصل زماني ۱، ۲، ۳، ۴، ۶، ۸، ۱۰، ۱۵، ۲۰، ۲۵، ۳۰، ۴۵، ۶۰، ۷۵، ۹۰، ۱۰۰، ۱۲۰ دقيقه انجام ميگردد. بعد از اين مرحله هر نيم ساعت در طول مدت ۶ ساعت يك اندازه‌گيري و سپس هر يكساعت يك اندازه‌گيري تا خاتمه آزمايش صورت مي‌گيرد. اندازهگيريها بايستي بموقع انجام شود.
در غير اينصورت در تجزيه و تحليل خطا ايجاد مي‌شود. اولين اندازه‌گيري مقدار آبدهي در زمان شروع آزمايش و سپس هر ۱۵ دقيقه باشد. براي جلوگيري از تأثير نوسانات مقدار آب در ارتباط با تغييرات افت و بمنظور ثابت نگه داشتن مقدار آب خروجي، يك عدد شير فلكه تنظيم در مسير لوله تخليه نصب مي‌كنند.
با ثابت شدن سطح آب درچاه، آزمایش پمپاژ خاتمه يافته و بلافاصله اندازه‌گيريهاي برگشت سطح آب در فواصل زماني مشابه اندازه‌گيري افت در مرحله رفت، صورت مي‌گيرد. در پايان ۱۲۰ دقيقه اندازهگيريها تا رسيدن سطح آب به فاصله ۱۵ سانتيمتري سطح ايستابي مي‌بايست هر يكساعت انجام شود
۲- آزمايش پمپاژ با آبدهي متغير
آزمایش پمپاژ با آبدهي متغير به روش افت پله‌اي سطح آب سفره با تغييرات منظم دور موتور در مرحله رفت و با موتور خاموش در مرحله برگشت انجام مي‌شود.
آزمایش پمپاژ ابتدا با دور موتور ۹۰۰ دور در دقيقه شروع شده و با دور ثابت ادامه مي‌يابد تا جائيكه سطح آب درون چاه ثابت شده و ديگر افت نكند (پايان پله اول) مقدار افت سطح آب در ده دقيقه اول آزمايش هر يك دقيقه يكبار و سپس هر ۵ دقيقه يكبار اندازه‌گيري مي‌شود.
در پله دوم مقدار دور موتور بين ۱۰۰ تا ۲۰۰ دور اضافه نموده و تا ثابت شدن مجدد سطح آب چاه، آزمایش پمپاژ با دور ثابت مثلاً ۱۱۰۰ دور ادامه مي‌يابد. بديهي است كه در شروع پله دوم با افزايش دور موتور از ۹۰۰ به ۱۱۰۰ دور در دقيقه مقدار آبدهي افزايش يافته و سپس به علت ثابت ماندن دور موتور مقدار آن ثابت مي‌ماند. نحوة اندازهگيريها مشابه پله اول است.
براي اندازه‌گيري افت پله‌هاي بعدي، دور موتور را با همين روال تا جائيكه آبدهي زمين اجازه دهد افزايش مي‌دهند و معمولاً حداكثر آن ۱۵۰۰ دور در دقيقه است. بعد از ثابت شدن سطح آب در آخرين پله، آزمايش افت باقيمانده به روش آزمایش پمپاژ ثابت انجام ميگردد. سپس موتور خاموش شده و مراحل برگشت سطح آب به سرعت و با دقت اندازه‌گيري مي‌شود. در لحظات اوليه، سرعت صعود سطح آب زياد بوده و اندازهگيريها با فواصل زماني كم و بتدريج كه سرعت صعود آب كم مي‌شود با فواصل زماني زيادتري انجام مي‌شود.
چنانچه در طول دوره آزمایش پمپاژ ، مرحله رفت مقدار آبدهي چاه نوسان داشته باشد براي كنترل نتايج اندازه‌گيريهاي مرحله رفت ادامه آزمايش برعكس مرحله رفت و ازدور حداكثر به دور حداقل بصورت مرحله برگشت و به همان شكل پلكاني انجام مي‌شود. اندازهگيريها نيز به همان ترتيب مرحله رفت مي‌باشد.
براي اندازه‌گيري آبدهي چاه معمولاً از اريفيس استفاده ميگردد بدين صورت كه ارتفاع آب را در لوله پيزومتريك اندازه‌گرفته و با توجه به قطر روزنه و لوله مقدار آبدهي را از جدول مربوطه معين مي‌كنند.
چنانچه آبدهي چاه كم باشد مقدار آبدهي را بوسيله بشكه (روش حجمي) اندازه‌گيري مي‌نمايند. آبدهي را معمولاً در لحظه ثابت شدن سطح آب در پايان هر پله اندازه‌گيري مي‌كنند
۳- آزمايش پمپاژ با افت ثابت
در چاههائيكه مقدار آب آن كم و افت آب شديد باشد، بجاي آزمايش پمپاژ بطريقه آبدهي ثابت از اين روش استفاده مي‌شود. براي ثابت نگه داشتن افت سطح آب مي‌بايد دور موتور را تغيير داده و يا جريان مكش آب قطع و وصل گردد. به اين علت آب خروجي همراه هوا مي‌باشد و اندازه‌گيري مقدار آن با يك مخزن با حجم مشخص مطمئن‌تر است. در اين صورت به محض خروج آب از لوله تخليه تا زمان قطع آن، اندازه‌گيري با ظرف صورت مي‌گيرد.
بديهي است اندازه اين ظرف بايد جوابگوي ميزان آب مكيده شده باشد. اندازه‌گيريهاي بعدي در فواصل زماني ۵، ۱۵، ۳۰، ۴۵، ۶۰ دقيقه و سپس هر نيم ساعت در مدت زمان باقيمانده تا خاتمه آزمايش مي‌شود.
با استفاده از نتايج بدست آمده ميتوان موارد ذيل را مشخص نمود:
- حداكثر مقدار مجاز برداشت آب
- محاسبه ضرائب هيدروديناميكي لايه‌ها
- محاسبه ظرفيت و قدرت پمپ و نوع آن (شناور يا توربيني شافت و غلاف) و تعيين عمق مناسب نصب
ارسال دیدگاه